Θηλασμός: Οδηγίες για τις πρώτες ημέρες

Γράφει η παιδίατρος
Αντωνία Μουτάφη

To οφέλη του θηλασμού είναι πολλά και σημαντικά για το νεογέννητο αλλά και για τη μητέρα του. Εκτός από τη βελτίωση της υγείας και των δυο, ο θηλασμός ενισχύει το δεσμό ανάμεσα τους και δημιουργεί τις βάσεις για τη μοναδική αυτή σχέση .

Όλες οι μητέρες καλό θα είναι να θηλάζουν αποκλειστικά τα μωρά τους για 5 μήνες χωρίς την προσθήκη άλλων τροφών. Στη συνέχεια, θα πρέπει να συνεχίζεται ο θηλασμός, εφόσον είναι εφικτό αλλά να αρχίσει και η προσθήκη άλλων τροφών.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το σώμα της μέλλουσας μητέρας αλλάζει κι οι μαστοί της γυναίκας προετοιμάζονται για το θηλασμό. Από το δεύτερο κιόλας μήνα της εγκυμοσύνης, οι μαστοί αυξάνονται σε μέγεθος και οι θηλές μεγεθύνονται.

Προς το τέλος της εγκυμοσύνης, με την πίεση των θηλών βγαίνει ένα υγρό υποκίτρινο, το πύαρ ή πρωτόγαλα. Μετά τη γέννηση του εμβρύου το πύαρ μετατρέπεται σε γάλα, δηλαδή η υφή και η σύνθεσή του αλλάζει, ώστε να αντιμετωπισθούν οι ανάγκες του βρέφους αμέσως μετά τον τοκετό.

Οδηγίες για τις πρώτες ημέρες για το θηλασμό

Ο πρώτος θηλασμός στο μαιευτήριο γίνεται κυρίως για να διεγείρει τους αδένες και να συνηθίσει το βρέφος και η μητέρα τη θέση του θηλασμού.
Την πρώτη ημέρα το βρέφος παίρνει λίγο πρωτόγαλα. Το γάλα εκκρίνεται αργότερα.
Η μητέρα πρέπει να ζητήσει από το μαιευτήριο (και να επιμείνει εάν χρειαστεί) να μην δώσουν στο παιδί ενδιάμεσα από τους θηλασμούς γάλα εμπορίου. Οι πρώτες ημέρες στο μαιευτήριο είναι πολύ καθοριστικές στο να συνηθίσει το βρέφος αποκλειστικά το μητρικό θηλασμό.
Η μητέρα πρέπει να προσέχει, ώστε το βρέφος να έχει όλη τη σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή (άλω) στο στόμα και όχι μόνο τη θηλή.

Όταν η μητέρα γυρίσει στο σπίτι είναι πολύ σημαντικό να έχει τη συμπαράσταση και τη βοήθεια του οικογενειακού περιβάλλοντος. Για να μπορέσει να συνεχίσει το θηλασμό πρέπει να μην κουράζεται. Τις ώρες του θηλασμού η μητέρα πρέπει να είναι ήρεμη και σε ήσυχο και καθαρό περιβάλλον. Δεν υπάρχει λόγος να τηρείται ένα αυστηρό πρόγραμμα στις ώρες των γευμάτων του βρέφους. Άλλωστε δεν υπάρχει ένα ορισμένο ωράριο που να ταιριάζει σε όλα τα βρέφη.

Η διάρκεια του κάθε θηλασμού δεν χρειάζεται να είναι ορισμένη. Τα περισσότερα βρέφη παίρνουν το 90% του γάλακτος που χρειάζονται τα πρώτα 5 λεπτά. Συνήθως θηλάζουν 10 – 15 λεπτά. Όταν το βρέφος χορτάσει, αφήνει μόνο του τη θηλή. Δεν έχει νόημα να το πιέσουμε να συνεχίσει.
Το βρέφος πρέπει κάθε φορά να θηλάζει από τον ένα μόνο μαστό, γιατί προς το τέλος του θηλασμού το γάλα είναι πιο πλούσιο σε λιπαρά και ενέργεια και να αδειάζει τουλάχιστον τον ένα μαστό, γιατί αλλιώς δεν δίνεται το ερέθισμα να ξαναγεμίσει.

Όταν σταθεροποιηθεί πλέον η παραγωγή γάλακτος οι μαστοί μπορούν να εναλλάσσονται διαδοχικά σε κάθε θηλασμό, γιατί το βρέφος ικανοποιείται συνήθως από την ποσότητα του γάλακτος του ενός μαστού. Σε περίπτωση όμως που η παραγωγή του γάλακτος είναι πολύ μεγάλη, πρέπει το παιδί να θηλάσει και από τους δύο μαστούς, ώστε να επιτευχθεί μερική ελάττωση της παραγωγής γάλακτος.

shutterstock_428228914

Ανησυχίες της νέας μητέρας

Οι μαστοί μου δεν είναι αρκετά μεγάλοι
Τα μόνα τμήματα μαστού που παίρνουν μέρος στην παραγωγή γάλακτος είναι ο αδενικός και ο νευρικός ιστός, όπως και η θηλή. Αυτά είναι βασικά όμοια σ’ όλες τις υγιείς γυναίκες. Η μόνη διαφορά στο μέγεθος των μαστών οφείλεται στην ποσότητα του λίπους που περιέχεται σε κάθε μαστό. Επομένως η παραγωγή του γάλακτος δεν έχει σχέση με το μέγεθος των μαστών.

Ο θηλασμός θα καταστρέψει τη σιλουέτα μου
Στην πραγματικότητα ο θηλασμός θα μπορούσε να βοηθήσει μια γυναίκα να αποκτήσει ξανά τη “σιλουέτα” της πιο γρήγορα. Αφού η ανάγκη σε θερμίδες της θηλάζουσας ξεπερνά αυτές της μη εγκύου περίπου κατά 500 kcal, μπορεί να αναμένεται μία απώλεια βάρους σε γρηγορότερο ρυθμό. Επίσης η οξυτοκίνη, η ορμόνη που προκαλεί την παραγωγή γάλακτος, προκαλεί και συσπάσεις στη μήτρα, βοηθώντας έτσι στην επαναφορά του μεγέθους που είχε πριν από την εγκυμοσύνη πιο γρήγορα.

Ο θηλασμός είναι επώδυνος
Μπορεί να συμβεί, αν το βρέφος δεν θηλάζει συχνά ή αν δεν εφαρμόζονται οι αρχές θηλασμού και υγιεινής, που συνοψίζονται στα ακόλουθα:
• Δεν αφήνετε το γάλα να συγκεντρώνεται στους μαστούς μέχρι του σημείου διόγκωσης.
• Διατηρείτε τις θηλές καθαρές (χρήση νερού μόνο, το σαπούνι προκαλεί υπερβολική σκληρότητα).
• Χρησιμοποιείτε την κατάλληλη τεχνική θηλασμού.
Μόνο έτσι οι πιθανότητες μίας επώδυνης εμπειρίας θα είναι σχετικά μικρές.

Το μητρικό γάλα δεν είναι θρεπτικό
Η αραιή σύσταση και η γαλαζωπή εμφάνιση του μητρικού γάλακτος έχει κάνει μερικές γυναίκες να πιστεύουν ότι δεν είναι το πλέον θρεπτικό. Το μητρικό γάλα είναι απόλυτα προσαρμοσμένο έτσι ώστε να προάγει την ομαλή και άριστη ανάπτυξη του βρέφους.

Αν θηλάζω δεν θα μπορώ να εργάζομαι ή να σπουδάζω
Το μητρικό γάλα, αφού εξαχθεί με θήλαστρο, μπορεί να διατηρηθεί στο ψυγείο (συντήρηση) για 24 ώρες ή στην κατάψυξη για μερικούς μήνες.

Τι γίνεται αν χρειαστεί καισαρική τομή;
Η μέθοδος του τοκετού δεν επηρεάζει την ποιότητα ή την ποσότητα που παραγόμενου γάλακτος. Το βρέφος μπορεί να κρατείται σε μια τέτοια θέση ώστε να μην είναι πάνω στην τομή της μητέρας.

Τι συμβαίνει αν το παιδί είναι πρόωρο;
Σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης, το μητρικό γάλα προσαρμόζεται ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του βρέφους.

Τι συμβαίνει αν έχω δίδυμα;
Είτε το πιστεύετε είτε όχι, μπορεί να γίνει. Χρειάζεται χρόνο, υπομονή και συγχρονισμό.

Αντωνία Χ. Μουτάφη
Παιδίατρος MD, MSc, PhD
e-mail: Tania.Moutafi@yahoo.com

Πηγή: mommy